Wanneer is een vlekje op je huid verdacht?
Dit moet je weten over melanoom en andere vormen van huidkanker
Een melanoom is een vorm van huidkanker. Het ontstaat door pigmentcellen die ‘kwaadaardig ontaarden’. Die cellen zijn aanwezig onderaan in de opperhuid. Melanomen kunnen nog steeds pigment aanmaken. Daardoor kleuren ze dikwijls heel donker, maar dat is niet altijd zo.
Waar komen melanomen voor?
Melanomen kunnen overal voorkomen, maar ontstaan vaak op delen van de huid die veel in de zon komen. Bij mannen komen melanomen vaker voor op de borstkas of de rug, bij vrouwen op de benen. Ook het gezicht, het hoofd en de hals worden vaak getroffen door melanomen.
ABCDE-regel
Een melanoom kan zich ontwikkelen op de ‘gave’ huid, zonder bestaande pigmentvlekken of vanuit een bestaande moedervlek. Bij een melanoom kan je bepaalde kenmerken zien. We vatten ze samen in de ABCDE-regel:
Asymmetrie
Border
Color
Diameter
Evolutie
Welke andere huidkankers komen vaak voor?
Basaal cel carcinoom, of basocellulair epithelioom (BCC)
Ontstaat bij kwaadaardige ontaarding van de huidcellen in de basale cellaag van de opperhuid. BCC is de meest voorkomende huidkanker en zaait bijna nooit uit. Een behandeling gebeurt snel: verschillende behandelingen zijn mogelijk – vaak gebeuren ze niet binnen een ziekenhuiscontext.
Spinocellulair carcinoom, of spinocellulair epithelioom (SCC)
Ontstaat ook uit huidcellen die al meer uitgerijpt zijn en daardoor een plattere, stekelige vorm hebben. Ze bevinden zich in de stekelcellaag. SCC is de tweede meest voorkomende huidkanker. Uitzaaiingen zijn zeldzaam. SCC wordt gewoonlijk ook via een kleine chirurgische ingreep verwijderd – verblijf in een ziekenhuis is niet nodig.
Deze twee bovenstaande vormen van huidkankers verschillen sterk van melanomen:
- Ze gaan niet uit van de pigmentcellen, maar van de cellen in de opperhuid (keratinocyten),
- komen veel vaker voor dan melanomen,
- maken ongeveer 90% van de huidtumoren uit,
- treden vooral op bij mensen op oudere leeftijd.
Melanomen kunnen agressief zijn
Melanoom is dus een subgroep van de huidkankers (ongeveer 10%), maar gedraagt zich in het algemeen agressiever dan de meeste andere huidkankers.
Omdat melanomen agressiever zijn en in zeldzame gevallen zelfs levensbedreigend, richt SPOTWATCH zich vooral op deze vorm van huidkanker. Want het is uiterst belangrijk om melanomen in een vroegtijdig stadium te detecteren.
Wie loopt een verhoogd risico op het ontwikkelen van melanomen?
Een melanoom kan bij iedereen voorkomen. Toch zijn er mensen met een hoger risico:
- Je hebt een bleek huidtype.
- Je hebt meer dan 100 moedervlekken. Dan is het risico groter dat een moedervlek kwaadaardig wordt. Door het hoge aantal moedervlekken is het ook moeilijker om zelf op te merken dat er een moedervlek verandert.
- Je hebt een genetische voorbeschiktheid op melanoom. Meestal zijn er dan verschillende mensen in je dichte familie die ook een melanoom ontwikkelen. Bij een aantal genetische syndromen neemt het risico op onder meer melanomen toe.
- Je hebt of had veel uv-blootstelling – nu of eerder in je leven. Wetenschappelijk onderzoek toont de link aan tussen uv-blootstelling en huidkanker – ook melanoom. Lopen een verhoogd risico: mensen die vaak buiten vertoeven, zowel voor vrije tijd zoals sport, tuinieren of professioneel – denk aan dakwerkers. Daarnaast verhoogt ook zonnebankgebruik – zelfs niet vaak – het risico om huidkanker te ontwikkelen.
- Je neemt bepaalde geneesmiddelen. Medicatie, in het bijzonder als deze het immuunsysteem onderdrukt, verhoogt ook het risico om huidkanker te ontwikkelen.
Wat moet je weten over huidkanker?
- Meest voorkomende kanker
Van alle types kanker komt huidkanker het meest voor, vooral basaalcelcarcinoom. 1 op 5 Belgen wordt voor de leeftijd van 75 jaar getroffen door een vorm van huidkanker.[1] - Meest toenemende kanker
Volgens schattingen van onder meer de Stichting tegen Kanker zal het aantal gevallen van melanomen met nog eens 67% toenemen tegen 2030.[1,2] - Meest besproken kanker
Huidkanker komt steeds meer voor bij mensen vanaf 30 jaar. De media hebben het vaak over de invloed ervan op mens en maatschappij.
[1] Stichting tegen Kanker, 2021
[2] Belgian Cancer Registry, 2018
Sterke toename van melanoom
Tussen 2004 en 2019 nam het aantal huidkankers in België toe met 401%. Melanoom is ondertussen de vierde meest voorkomende tumor bij vrouwen en de zesde bij mannen in België.[1]
[1] Stichting tegen Kanker, 2021